Raadplegen van archieven

Het stadsarchief van Aalst beheert de documenten die de stedelijke administratie door de eeuwen heen gevormd heeft. Dit omvat het oud (1174 - 1795) en modern (1796 - 1976) archief van de stad Aalst en van de deelgemeenten Baardegem, Erembodegem, Gijzegem, Herdersem, Hofstade, Meldert, Moorsel en Nieuwerkerken alsook het hedendaags archief van de stad (1977 - ).

Het stadsarchief bewaart ook het modern kerkelijk archief van Aalst en deelgemeenten. Daarnaast bewaart het Stadsarchief enkele zeer interessante verzamelingen zoals deze van kaarten en plannen, lokale kranten, postkaarten, persknipsels en jaarverslagen van de stad Aalst.

Sinds de ontbinding van het Documentatiecentrum en Archief voor Daensisme en Hedendaagse Geschiedenis van de Denderstreek (D.A.D.D. vzw) beheert het stadsarchief ook deze fondsen en verzamelingen.

Een overzicht van wat in het archief bewaard wordt, vind je terug via onze digitale depotlijst.

Hoeveel kost het?

• archiefstukken, verzamelingen en boeken raadplegen: gratis.
• archiefstukken fotograferen voor niet-commercieel gebruik: gratis
• fotokopieën: 0,40 EUR per kopie (0,20 EUR per kopie met studentenkaart)
• Gebruik van de microfilmapparatuur:
  • reader: 0,70 EUR per aangevat uur
  • reader-printer of reader-scanner: 1,50 EUR per aangevat uur en 0,40 EUR per kopie indien je meer dan 5 kopieën per aangevat uur neemt

Wat zijn de stappen?

• Meld je bij je eerste bezoek aan de balie in de inkomsthal van het Stadsarchief aan.
• Je jas hang je in de vestiaire. Voor je tas zijn er speciale lockers.
• Bij je eerste bezoek vul je het inschrijvingsformulier in.
• Je ontvangt een lezerskaart. Deze is onbeperkt in tijd geldig.
• Deze lezerskaart heb je nodig bij elk bezoek om documenten aan te vragen.
• Je krijgt een korte introductie in de werking van het stadsarchief.
• Raadplegen van archieven:
  • Je zoekt via het archievenoverzicht welke inventaris(sen) je wenst in te kijken. Dit kan je ook thuis online voorbereiden.
    • Aalst (voor 1795)
    • Aalst (na 1795)
    • Abdijen, begijnhoven, hospitalen en kloosters (voor 1795)
    • Kerkfabrieken Aalst
  • Op het aanvraagformulier vul je maximum vijf inventarisnummers in van de archiefstukken die je wenst te raadplegen.
  • Je overhandigt deze formulieren aan de leeszaalmedewerker.
  • Er zijn ophaalbeurten voorzien om 9, 10.30, 14 en 15.30 uur
  • Na het beëindigen van jouw opzoekingen, geef je de stukken terug aan de balie. Je kan archiefstukken ook in lezing houden. Hiertoe vul je een formuliertje in en geef je dit samen met de stukken af aan de balie.
• Raadplegen van archieven op microfilm:
  • Bij je eerste bezoek krijg je uitleg over de werking van de microfilmapparatuur. Je zoekt via de publieksterminal de nummers van de microfilms op die je wenst te bekijken. Je kan dit ook thuis voorbereiden via de toegang op de parochieregisters, de registers van de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters. 
  • Je vult de nummers van de microfilms die je wenst te raadplegen in op het roze aanvraagformulier (maximum vijf tegelijkertijd).
  • Je geeft deze formulieren af aan de baliemedewerker die je onmiddellijk de microfilms overhandigt.
  • Na het beëindigen van je opzoekingen lever je de microfilms in en betaal je contant aan de balie.
• Online opzoekingen akten Burgerlijke Stand, Bevolkingsregisters en militieregisters
  • via deze link kan je via de genealogiemodule op www.madeinaalst.be opzoekingen doen van 1796 tot en met 1910.  
• Raadplegen van verzamelingen:
  • Je zoekt op de publieksterminal in de leeszaal in het bestand kaarten en plannen welke stukken je wenst te raadplegen. Dit kan je ook online thuis opzoeken.
  • In de krantendatabank kan je op woordniveau de hele collectie lokale en regionale kranten doorzoeken. De oudste krant dateert van 1836, de jongste van 1992.
  • De beeldbank kan je via deze link doorzoeken www.madeinaalst.be/beeldbank
  • De verzameling postkaarten is geordend volgens onderwerp en deze zijn in fotokopie beschikbaar.
  • Voor het raadplegen van de persknipsels geef je een datum op.
  • De jaarverslagen van de stad Aalst staan in de leeszaal.
• Raadplegen van de bibliotheek: vrij in te zien in de leeszaal. Je kunt ook gebruikmaken van de bibliotheek van het Stadsarchief via de publieksterminal in de leeszaal. Dit kan je eveneens thuis voorbereiden. Dan selecteer je eerst in de link 'Stadsarchief'.
• Archiefstukken, verzamelingen en boeken worden nooit uitgeleend aan particulieren.
• Voor het fotograferen van archiefstukken vraag je eerst toestemming aan de archivaris.
• Bij elk bezoek vul je het leeszaalregister in.

Overzicht archiefbestanden

Een overzicht van alle archiefbestanden vind hieronder in het archievenoverzicht. De archiefstukken kan je tijdens de openingsuren inkijken in de ruime leeszaal van het Stadsarchief. Ter ondersteuning van je onderzoek kan je in de leeszaal een kleine bibliotheek raadplegen die gespecialiseerd is in de geschiedenis van Aalst en deelgemeenten.

Aalst voor 1975

Reeds in de middeleeuwen was Aalst een belangrijk centrum. De stad kon beschouwd worden als de hoofdplaats van Keizerlijk Vlaanderen. Graaf Filips van de Elzas vernieuwde in 1174 de keure, die haar vroeger reeds was toegestaan door Diederik, graaf van Aalst. Heel het ancien régime door zou de betekenis van Aalst in Vlaanderen zeer beduidend blijven.

Het schependom van Aalst bestond, naast de stad zelf, uit de drie praterijen Mijlbeke, Schaarbeke en Nieuwerkerken. Zij behoorden niet alleen bestuurlijk maar ook kerkelijk, uitgezonderd Nieuwerkerken, tot de parochie Aalst. De inwoners van deze buitengebieden waren echter geen poorters, maar werden beschouwd als buitenpoorters van Aalst en vormden vooral voor de repartitie der beden en uitgaven afzonderlijke entiteiten met eigen ontvanger, pointers en setters en een eigen administratie. Voor de rest waren ze echter volledig onderworpen aan de schepenbank van Aalst.

Oud archief van de stad Aalst, 1174-1796, parochieregisters tot 1802, 2.311 nummers en 326 oorkonden.

Algemeenheden, 2 nrs. – Bestuurlijk archief, 817 nrs – Rechterlijk archief,

1.104 nrs. (met o.a. wettelijke passeringen 1400-1795 en staten van goed 1559-1795) – Armenzorg en kerkelijke instellingen, 160 nrs. – Hoofdcollege van het Land van Aalst, 71 nrs (verschillende stukken werden ingevoegd in het archief van het Land van Aalst, men raadplege de concordantietabellen) – Mindere wetten van het Land van Aalst, 32 nrs. (idem) – Varia, 88 nrs. – Regesten, 326 oorkonden.

Aalst na 1975

• Notulen van de Gemeenteraad en het College van Burgemeester en Schepenen, 1794-1979, 319 nummers.

Toegang: 
Trogh (P.), Beknopte deelinventaris van de Gemeenteraad en Schepencollege van Aalst en deelgemeenten. Aalst, 2006. Bewerking van: Baert (K.).Inventaris van het archief van Gemeenteraad en Schepencollege van Aalst en Deelgemeenten. Aalst, 1979, pp.14-77.

• Registers van de Burgerlijke Stand: geboorten (1796-1923), huwelijken (1796-1949) en overlijdens (1796-1970)

Toegang: 
Zie https://www.madeinaalst.be

• Bevolkingsregisters, 1796-1881 

Toegang:   
Zie Genealogie - Made in Aalst

• Burgerlijke Hospitalen Gods- en Weeshuizen, Bureel van Weldadigheid, 1797-1968, 688 nummers.

Toegang:      
Baert (K.).Inventaris van het archief van de Burgerlijke Hospitalen, Gods- en Weeshuizen en van het Bureel van Weldadigheid van Aalst (Franse Revolutie - begin XXste eeuw). Aalst, Stad Aalst, 1977.

• Bouwvergunningen, 1798-heden.

Toegang: 
online databank: 1798-1943.
Zie Home - Bouwdossiers Gemeente Aalst

• chronologisch gerangschikt: 1798-1944
• voor de periode 1945-heden: voorafgaandelijk het dossiernummer aanvragen bij OWO - dienst Ruimtelijke Ordening, team Administratie en informatie (omgeving.ro@aalst.be).