Groenonderhoud

Om te vermijden dat inwoners zelf zouden moeten instaan voor de afvoer (en kosten) van heel wat bladeren van stadsbomen, worden op plaatsen met veel openbaar groen in de herfst tijdelijk bladkorven gezet. De omwonenden kunnen daar het bladafval en de vruchten van de straatbomen in kwijt. Laat je ander afval zoals groenafval uit je privétuin of gft-afval achter in de bladkorven? Dan valt dat onder sluikstorten.

Waar vind je de bladkorven?

Zo'n bladkorf wordt enkel gezet waar er heel wat straatbomen staan, waar er voldoende plaats is en waar er geen misbruik van gemaakt wordt. Indien de bladkorven voor huishoudelijk afval (zelfs tuinafval) of zwerfvuil gebruikt worden, worden ze weggenomen. De bladkorven worden telkens na 15 oktober geplaatst en na het vallen van de bladeren terug weggehaald.

Wat gebeurt er nadien met de bladeren?

De opgehaalde bladeren gaan naar een erkend composteringsbedrijf of worden als mulch gebruikt in parken en plantsoenen. Herfstblad is het beste bodemverbeteringsmiddel dat de natuur ons gratis aanbiedt, slimme tuiniers verzamelen de bladeren en gebruiken ze in hun tuin.

Wat doen wij?

De stad past al een twintigtal jaar maaibeheer toe in de parken. Vele open stukken worden maar één keer per jaar gemaaid. Door de afvoer van het maaisel komen voedingsstoffen uit de afgestorven plantendelen niet in de grond terecht en verarmt de bodem. Dit biedt dan weer kansen aan tal van waardevolle kruidachtige planten die op een voedselrijke bodem niet gedijen. Het eentonige arbeidsintensieve gazon van weleer ruimde plaats voor nu al meer dan 120 verschillende soorten wilde planten, waaronder tal van wilde orchideeën. In deze stukken zijn wandelpaden gemaaid, zodat iedereen van deze prachtige stukjes natuur kan genieten. Dit beschermt ook de bomen en hun wortels, door minder betreding en minder maaischade. Het lange gras herbergt ook tal van insecten.

Wat met bermen?

De wegbermen hebben in Vlaanderen een grotere oppervlakte dan alle erkende natuurgebieden samen. Hun rol als leef- en verbindingsgebied voor dieren en planten is zeer groot in ons verstedelijkt gebied. Laat op het voorjaar maaien geeft de planten de gelegenheid om te bloeien en in zaad te komen. Door daarna het maaisel weg te nemen verarmt de grond en verrijkt de vegetatie en het dierenleven. Op bemeste grond verdringen de slokops zoals netels de fragielere flora: klaprozen, margriet, duizendblad, koekoeksbloem enz,. Wanneer deze nectar- en zaadleveranciers herademen, krijgt ook het dierenleven nieuwe zuurstof.

In Vlaanderen is het ecologische beheer van bermen relatief nieuw en ontdekken de bewoners nog volop de hoge natuurwaarde aan hun voordeur. Waar Aalst al 25 jaar geleden afstapte van de achterhaalde gazoncultuur verschijnen intussen zelfs orchideeën.

Wat met distels?

Tussen al dat bloemengeweld tolereren we ook distels. Zij zijn jaren vervolgd geweest op basis van een wet uit 1887. Toen werden distels bestreden omdat landarbeiders nog met de blote hand wiedden en tetanusbestrijding ongekend was. Met de komst van mechanische landouwwerktuigen is de heksenjacht op distels onnodig geworden. Die verdelging is trouwens een ramp voor bedreigde vlinders en bijen, maar ook zeer duur voor de belastingbetaler. Het instituut voor bosbouw berekende dat de distelbestrijding meer dan drie miljoen euro per jaar kost. In onze buurlanden is de distelbestrijding dan ook al lang afgeschaft. Langs onze Vlaamse wegen kan je gelukkig meer en meer genieten van bonte bermen en hun diverse dierenwereld. Daarom gaat de stad distels niet zomaar uitroeien.

Wat kan jij doen?

Ook jij kan impact hebben, hoe groot of klein je eigen tuin ook is! En dat met bescheiden ingrepen zoals minder en/of creatiever jouw gras te maaien. Minstens 10% van Vlaanderen bestaat uit tuin, dat is evenveel als onze oppervlakte bos. Een tuin kan ook een stukje natuur zijn, en hiermee dus een cruciale bijdrage leveren aan het milieu. Beperk de grasoppervlakte in je tuin. Maai minder frequent, laat het gras en madeliefjes wat langer en hou enkel de looppaden kort. Een graslandje met (bio)bloembollen of bloemenweide zijn vrolijke alternatieven voor een saai klassiek gazon. Zet je robotmaaier 's avonds uit want die verminken jonge egeltjes.

Tips voor het aanplanten

De plantafstanden voor bomen en struiken worden bij voorkeur bepaald door de keuze van de plantensoort (eventueel variëteit) en het doel dat je voor ogen hebt.

• Zorg ervoor dat kruinen en wortels op termijn geen nutsvoorzieningen (elektriciteitskabels en dergelijke) kunnen beschadigen.
• Let erop dat de beplantingen de zichtbaarheid voor weggebruikers op de openbare weg niet belemmeren en dat ze eventuele verkeersborden niet overgroeien.
• Hou rekening met een vlotte doorgang voor landbouwvoertuigen wanneer je aanplant langs landbouwwegen. Regelmatig onderhoud en zorgvuldig beheer zijn ook belangrijk om de doorgang te behouden.
• Plant streekeigen bomen en hagen: geef de natuur een steuntje in de rug en plant soorten die van nature in ons land thuishoren.
  • Bomen: zomereik, berk, es, wilg (*), abeel, ratelpopulier, beuk, lijsterbes, linde (*), esdoorn (*) e.a.
  • Hagen en struiken: liguster (*), beuk, haagbeuk, linde (*), vlier, hazelaar (*), sporkehout (*), rode kornoelje (*), Gelderse roos e.a.

*soorten met een sterretje zijn uitgesproken bijenvriendelijk 

Op welke afstand van de scheidingslijn tussen 2 private eigendommen mag geplant worden?

(uitgezonderd bosaanplanting in de landbouwzone)

Aanplantingen van vòòr 1 september 2021 (uitgezonderd bosaanplanting in de landbouwzone)

Een gemeenschappelijke haag of boom, op of kortbij de scheidingslijn, kon met akkoord van beide buren.

Is er geen akkoord, dan waren tot 1 september 2021 de volgende afstanden van de scheidingslijn (te meten vanaf het midden van de planten) van toepassing: 

• hoogstammige bomen: 0,85 m
• haag tot onbepaalde hoogte: 0,85 m
• haag tot 1,60 m hoogte: 0,45 m

Als het perceel in een ruimtelijk uitvoeringsplan of in een verkaveling ligt, dan gelden de voorschriften die daarin vermeld staan. Voor meer informatie daarover kun je terecht bij de themabalie Bouwen en wonen.

Aanplantingen van na 1 september 2021 (uitgezonderd bosaanplanting in de landbouwzone)

Op 30 januari 2020 werd in de Belgische kamer van volksvertegenwoordigers een wetsontwerp goedgekeurd houdende boek 3: Goederen van het Burgerlijk wetboek. Dit gaat over de invoering van het nieuwe boek ‘goederen’ die op 1 september 2021 in werking getreden is en waar o.a. de plantafstanden zijn in opgenomen.

Een gemeenschappelijke haag of boom, op of kortbij de scheidingslijn, kan nog altijd mits akkoord van beide buren. Zet het wel op papier zodat er later geen discussie over kan zijn. Wat op of kortbij de scheidingslijn geplant is, wordt als gemeenschappelijk beschouwd tenzij het tegendeel blijkt.

Is er geen akkoord is, dan mag er slechts geplant worden op volgende afstanden van de scheidingslijn.: 

• Bomen die minstens 2 m hoog zijn, 2 m te rekenen vanaf het midden van de voet van de boom
• Andere bomen, struiken en hagen tot 2 m hoog op 0.5 m. 

De nabuur kan zich niet verzetten tegen de aanwezigheid van beplantingen die niet hoger reiken dan de afsluiting tussen de percelen. Gaat het in dat geval om een niet-gemene afsluiting, dan heeft de eigenaar het recht deze als steun voor zijn beplantingen te gebruiken.

Bestaande beplantingen die zijn aangeplant vóór 1 september 2021 vallen onder de oude bepalingen van het Veldwetboek. De bepalingen van het Burgerlijk wetboek zijn dus niet van toepassing op het bestaand groen en spelen alleen een rol bij nieuwe aanplantingen vanaf 1 september.

Vergunning voor bosaanplanting in landbouwzone

In gebieden bestemd voor landbouw op het gewestplan is voor een bosaanplanting een vergunning van het college van burgemeester en schepenen vereist. Het is in elk geval verboden op minder dan zes meter van de scheidingslijn tussen twee erven bomen aan te planten, in de voor bosbouw bestemde zone, langs de voor landbouw bestemde zone.

Het college van burgemeester en schepenen beslist over die vergunning binnen 30 dagen na de aanvraag. Gebeurt dit niet binnen die termijn, dan wordt de vergunning geacht verleend te zijn. De weigering van de vergunning wordt gemotiveerd. Binnen een maand na de kennisgeving kan beroep worden ingesteld bij de Bestendige Deputatie. 

Op privédomein

Plan je om bomen of hagen te rooien op je perceel? Dan heb je een omgevingsvergunning nodig. De spelregels staan beschreven in de gemeentelijke bouwverordening over beplantingen.

Wat met overhangende takken en wortels?

De eigenaar kan de buur via een aangetekende brief vragen om overhangende takken of doorschietende wortels te verwijderen. Indien die nalaat dat te doen binnen 60 dagen na een ingebrekestelling, kan de eigenaar eigenmachtig, op kosten van de buur en eigenaar van de beplantingen, deze takken of wortels wegsnijden en zich toe-eigenen. De eigenaar van de beplantingen dient zelf gerechtelijke stappen te ondernemen tegen de ingebrekestelling. Als die dat nalaat of niet tijdig kan laten plaatsvinden, dan kan het snoeien door de nabuur na 60 dagen plaatsvinden.

Als de nabuur wat overhangt of doorschiet zelf wegsnijdt, draagt hij zelf wel het risico voor de schade die hij aan de beplantingen toebrengt (hij kan daar m.a.w. voor aansprakelijk gesteld worden). Hij kan eveneens eisen dat de eigenaar dit wegsnijdt, tenzij de rechter van oordeel is dat zulks rechtsmisbruik uitmaakt. De rechter houdt bij dat oordeel rekening met alle omstandigheden van het geval, met inbegrip van het algemeen belang. Het recht om de verwijdering te eisen, kan niet uitdoven door verjaring. 

In Aalst geldt een goedgekeurde bouwverordening i.v.m. beplanting waarin vermeld staat dat geen enkele boom in zijn wasdom mag geremd worden door het ondeskundig en/of drastisch snoeien. Dit wordt immers gelijkgesteld aan het onwettig rooien van bomen.

Op het openbaar domein

Straatbomen behoren tot het openbaar groen en kunnen enkel door de stad worden aangeplant, gesnoeid of verwijderd worden.

Pesticiden zijn chemische bestrijdingsmiddelen die ingezet worden ter bestrijding van insecten, schimmels, onkruid, knaagdieren... Ze worden vaak gebruikt in de landbouw, maar ook door de burgers in en om huis en tuin. Eens verspreid, komen ze terecht in de bodem, oppervlaktewater en grondwater. Ze berokkenen niet alleen schade aan het waterleven, maar zijn ook een bedreiging voor de volksgezondheid. Omdat ze zeer moeilijk uit het water te halen zijn bij zuivering, blijven er vaak resten aanwezig in het milieu. Vele van de Vlaamse waterlopen bevatten dan ook resten van pesticiden. Via het voedsel komen ze uiteindelijk terug bij de mens terecht. Daarom wordt het gebruik aan banden gelegd.

Sinds 1 januari 2015 mogen geen pesticiden meer gebruikt worden:

• op alle terreinen die horen bij een openbare dienst of daarvoor gebruikt worden zoals voetpaden, schoolterreinen, terreinen van de gemeente, zorginstellingen, perrons, …
• op alle terreinen gelegen in een drinkwaterbeschermingsgebied;
• in een zone van 6 meter langs oppervlaktewater zoals bijvoorbeeld grachten, waterlopen en vijvers;
• op bermen.

Op de overige terreinen geldt een minimumgebruik:

• op privéverhardingen groter dan 200m²;
• op alle privéterreinen die toegankelijk zijn voor publiek of kwetsbare groepen.

Minimumgebruik betekent dat je pesticiden enkel op de te bestrijden planten of ongewenste dieren mag gebruiken.

Ook burgers, landbouwers en de industrie moeten hun verantwoordelijkheid nemen zelfs al is dat nog niet altijd wettelijk verplicht.

140 000 ha: zoveel bos telt Vlaanderen ongeveer. Behoor jij tot de 60% die eigenaar is van zo'n privébos? Dan zorg je er maar beter goed voor, want de groene ruimte in Vlaanderen is beperkt. Je kan terecht met alle vragen over bosbeheer bij Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. Stad Aalst zetelt in de stuurgroep en kan een beroep doen op alle diensten van de Bosgroep zoals bosbouwkundige informatie onder de vorm van individueel advies, cursussen en excursies.

Een bosgroep is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen boseigenaars. Gezamenlijke boswerkzaamheden en houtverkopen organiseren? Dat kan dankzij een bosgroep waardoor je tot kwaliteitsvol werk aan betere prijzen komt. In deze samenwerking staat de beheersvrijheid van de eigenaar centraal. Die blijft beslissen over het beheer van zijn eigen bos. Naast het geven van individueel advies worden ook cursussen en excursies georganiseerd.

Gratis advies

Boseigenaars kunnen bij de Bosgroep terecht voor gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan. Zowel over bosbouwtechnische, administratieve en financiële aspecten. Zeer concreet kan de Bosgroepcoördinator, een bosbouwingenieur, je helpen bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen, bij het aanduiden van gunningen, bij het uitvoeren van eindkappen en heraanplantingen en bij het opstellen van beheersplannen.

De Bosbode

Wil je meer weten over de Oost-Vlaamse bossen of ben je benieuwd naar de activiteiten van de bosgroepen? Dan kan je het gratis driemaandelijks tijdschrift 'De Bosbode' aanvragen. Alle gekende boseigenaars krijgen het gratis toegestuurd. Daarin vind je informatie over bosbeheer, wetgeving, de bossector, bosbomen en de activiteiten van de Bosgroep.